FlashPlayer

Tekstura

Tekstura jest to sposób wykształcenia składników skały, tzn. stopień jej krystaliczności, wielkość i kształt kryształów oraz wzajemne stosunki między nimi.

  1. Fanerokrystaliczna (jawnokrystaliczne) – wszystkie kryształy można rozpoznać makroskopowo (są to zawsze struktury holokrystaliczne). Występowanie w skale struktury jawnokrystalicznej świadczy o dobrych warunkach krystalizacji, jakie mogą istnieć w czasie tworzenia się skał plutonicznych i żyłowych. Tekstury jawnokrystaliczne możemy makroskopowo podzielić pod względem wzajemnych stosunków wielkości między kryształami na:
    • równoziarniste – w których minerały mają ziarna w przybliżeniu o jednakowej wielkości. Zależnie od przeciętnej wielkości tych ziaren można wśród tych tekstur wydzielić:
      • gruboziarniste (przeciętne średnice ziaren mają co najmniej 5mm),
        img
      • średnioziarniste (ziarna od 2 do 5 mm),
        img
      • drobnoziarniste (ziarna mniejsze od 2 mm). Struktury drobnoziarniste są zbliżone do tekstur afanitowych
        img
    • nierównoziarniste – w których ziarna różnią się wielkością. Tekstury te możemy podzielić na dwie grupy.
      • porfirowate – w których wielkość ziaren zmienia się stopniowo od największych do najdrobniejszych. Tekstury te wskazują więc na stopniowe pogarszanie się warunków krystalizacji. Tekstury porfirowate są charakterystyczne dla skał żyłowych, choć spotykane są i w skałach głębinowych.
        img
      • fanerokrystaliczno-porfirowe – w których ziarna pod względem rozmiarów dzielą się wyraźnie na dwie części: kryształy duże i małe, między nimi brak pośrednich. Tekstura ta jest podobna do tekstury porfirowej (stąd nazwa). Charakterystyczna dla niektórych skał żyłowych, rzadziej spotykana jest w skałach głębinowych.
        img
  2. Tekstury afanitowe (niewidocznokrystaliczne) – są przeciwieństwem tekstur jawnokrystalicznych. W skale o takiej teksturze nie można makroskopowo dostrzec kryształów, natomiast pod mikroskopem można obserwować drobniutkie kryształy i niekiedy szkliwo, często zrekrystalizowanie. Tekstura ta świadczy o niesprzyjających warunkach krystalizacji i występuje w skałach wulkanicznych oraz w krzepnących płytko pod powierzchnią odmianach skał żyłowych.
    img
  3. Tekstury porfirowe – są typem pośrednim pomiędzy teksturami jawnokrystalicznymi i skrytokrystalicznymi. W skałach o takiej teksturze występują kryształy widoczne makroskopowo, często mające znaczne rozmiary, rozrzucone w masie o teksturze afanitowej. Duże kryształy widoczne gołym okiem nazywamy fenokryształami lub prakryształami. Masę, w której one występują, nazywamy "tłem skalnym" lub "ciastem skalnym". Tekstura porfirowa świadczyo tym, że w czasie krzepnięcia magmy zaznaczyły się dwa oddzielne etapy krystalizacji. Początkowo, w sprzyjających krystalizacji warunkach głębinowych, wykrystalizowały prakryształy, potem, w niesprzyjających warunkach wulkanicznych pozostała część stopu zakrzepła na afanitowe tło skalne. Skały o teksturze porfirowej zostały ostatecznie uformowane w warunkach wulkanicznych.
    img


Prakryształy mają często prawidłowe formy geometryczne, odpowiadające ich charakterystycznym postaciom. Czasem można dostrzec ślady obtopienia i korozji, co świadczy, że wykrystalizowały wcześniej od tła skalnego.

W niektórych skałach o teksturze jawnokrystalicznej można rozpoznać jeszcze inne, szczególne stosunki wzajemne składników mineralnych, które są określane mianem tekstur specjalnych:

  • tekstura pismowa – polega na tym, że kryształy skalenia są poprzerastane licznymi, prawidłowo zorientowanymi wrostkami kwarcu. Tekstura taka jest wynikiem jednoczesnej krystalizacji skalenia i kwarcu. Przekroje wrostków kwarcowych przypominają pismo klinowe (stąd nazwa).
  • tekstura poikilitowa – występuje wówczas, gdy duże kryształy jednych minerałów są przetkane licznymi drobnymi różnie zorientowanymi kryształami innych minerałów. Świadczy to o tym, że małe kryształy jednych minerałów wydzieliły się wcześniej z magmy, a następnie zostały uwięzione w szybko rosnących kryształach innych minerałów.
  • tekstura ofitowa – występuje w skale, która składa się z wydłużonych kryształów plagioklazu o różnym położeniu a przestrzeń między nimi wypełniają ksenomorficzne ziarna piroksenu. Na przełamie skały widoczne są jasne listewki plagioklazu, które układają się w trójkątne zarysy, obejmujące ciemne ziarna piroksenu. Tekstura ta jest charakterystyczna dla skały gabro.

Zdjęcia z tej strony pochodzą z serwisu http://www.przewodnicy-tatry.pl