Epoka |
Styl |
Okres trwania na "terenach polskich" - orientacyjnie |
Akcenty charakterystyczne |
Średniowiecze |
romański |
950 -1050 (1200) |
- założenia sklepień na kwadratach;
- wieża - dominatą sylwety budowli;
- okna - łukowe, ciosane portale bram.
|
gotycki |
1050 - 1500 |
- dominuje wertykalizm, smukłość formy;
- perfekcyjne wykształcenie sklepienia żebrowego;
- okna i portale - na ogół ostrołukowe;
- nieco bogatsze zdobnictwo, np. wieloliść, czołganki, sterczyny, rozety okienne.
|
Nowożytność |
renesans (+ manieryzm) |
1500 - 1650 |
- strzelistość zastępuje horyzontalizm;
- powrót do rozwiązań konstrukcyjnych architektury rzymskiej i bizantyjskiej, z przystosowaniem do wymogów epoki;
- wprowadzenie wielkiego porządku i spiętrzenia porządków;
- płaskie lub pogrążone dachy, kopuły;
- attyki, podcienia - arkady, krużganki i loggie;
- sufity belkowe, kasetonowe i płaskie;
- boniowania, sgrafitti, maszkarony;
- pomieszczenia w ciągu amfilady.
|
barok (+ rokoko) |
1650 - 1770 |
- rozczłonkowanie brył i przestronnych wnętrz;
- monumentalizm, przepych - przesyt zdobnictwa i ornamentyki (np. zwisy roślinne, wstążki z kokardami i węzłami), kolumny spiralne, urny, esowniki, kartusze, zaokrąglenia konturów (woluty);
- dachy naczółkowe i mansardowe, wieże z hełmami cebulastymi;
- barokowe ogrody i parki.
|
Od połowy XVIII w. do przełomu XIX/XX w.
|
klasycyzm (+ romantyzm) |
1770 - 1850 |
- forma antyczna - jedynym sprawdzianem dzieła architektury (symetria, statyczność, umiar, harmonia, również - kolumnady, kopuły, portyki);
- trójdział (tzn. cokół + cz. zasadnicza + zwieńczenie);
- parki romantyczne.
|
eklektyzm - historyzm |
1850 - 1925 |
- nagminne kopiowanie poprzednich styli architektonicznych.
|
secesja |
1900 - 1914 |
- formalne traktowanie budowli - jako pretekst do poszukiwania interesującego wyrazu (tendencje do nieregularności, wtrącenia dużych, przestronnych okien - zaokrąglonych górą, zdobnictwo florystyczne).
|
|
modernizm, monumentalizm |
1912 - 1939 |
- równorzędne uznanie formy, konstrukcji i funkcji.
|