Ochrona
budynków przed korozją biologiczną należy do rzadko poruszanych
problemów nie
tylko naukowych i teoretycznych ale i w praktyce. Głównym powodem
takiego
kierunku rozwoju tej dziedziny jest zapewne interdyscyplinarny
charakter
problemów, który dotyka zarówno aspektów technicznych jak i
biologicznych,
toteż do zwalczania korozji takiego typu wynika nierzadko potrzeba
współpracy
specjalistów z wielu mniej lub bardziej pokrewnych dyscyplin naukowych.
Zjawisko
niszczenia budynków przez grzyby, a przy tym korozji materiałów
budowlanych i
konstrukcji jest znane od zarania dziejów. W wielu wiekowych archiwach
można
znaleźć jeszcze informację o „chorych domach”, a także o specyficznych
sposobach zabezpieczania miejsc zamieszkania przez rozwojem szkodników.
Dzisiaj
powstają liczne stowarzyszenia mykologów, które starają się jak
najefektywniej
rozwiązać problemy biologiczne w istniejących obiektach.
Mikroorganizmy i
szkodniki
rozwijające się w budynkach
Rozróżnia
się następujące rodzaje organizmów żywych, które niekorzystnie wpływają
na
charakter struktury budowlanej:
- Grzyby
- Glony
- Bakterie
- Owady
Metody zwalczania
korozji
biologicznej
Podczas
przeprowadzania prac mających na celu zwalczyć korozję biologiczną
należy
kierować się kilkoma podstawowymi zasadami:
- Usunięcie
rzeczywistej przyczyny zawilgocenia i zagrzybienia budynku.
- Bardzo
staranne oczyszczenie wszelkich elementów budynku z naleciałości
grzybiczej za pomocą drucianych szczotek, ośników, siekier, itp.
- Skrupulatne
sprawdzenie, czy planowane do powtórnego użycia elementy zostały
należycie oczyszczone z korozji, a także czy ich własności techniczne
nie pogorszyły się.
- Usunięcie
tynków poza widoczne ślady korozji i sprawdzenie, czy w spoinach cegieł
nie znajdują się naleciałości, np. sznury grzybniowe.
- Poprawne
osuszenie wszystkich zawilgoconych elementów obiektu do takiego poziomu
wilgotności, który umożliwia zastosowanie przewidzianego środka do
dezynfekcji lub dezynsekcji.
- Rozkucie
fragmentów muru, w których drewno jest wbudowane bez zapewnienia
odpowiedniego poziomu wentylacji.
- W miejscach
gdzie jest to możliwe, wzmocnienie ochrony chemicznej poprzez dodatkową
impregnację, zastosowanie past, nabojów grzybobójczych, itp.
- Zabezpieczenie
dezynfekowanych lub dezynsekowanych pomieszczeń przed przypadkowym
zawilgoceniem.
- Zapewnienie
higienicznych warunków pracy robotników oraz ochrony użytkowników
budynku przed zatruciem.
W trakcie prac
odgrzybieniowo-remontowych stosowane są różnorakie formy zabiegów
mających na
celu likwidację korozji biologicznej materiałów budowlanych,
dezynsekcję drewna
budowlanego oraz zabezpieczenie konstrukcji przed ponownym rozwojem
szkodników.
Najważniejsze i
najpopularniejsze metody zwalczania korozji biologicznej to:
Metoda smarowania: najbardziej
rozpowszechniona metoda wśród sposobów odgrzybiania drewna i murów.
Jest
stosowana w przypadku niezbyt głębokiego porażenia przez czynniki
destrukcyjne.
Polega na nałożeniu na odgrzybianą powierzchnię równomierną warstwę
środka
biobójczego. W trakcie smarowania należy zwracać szczególną uwagę na
wszelkie
szczeliny i spękania podłoża, czyli miejsca, do których preparat ma
utrudniony
dostęp. Zabieg przeprowadza się minimum trzy razy w odstępach ok. 1-2
godzinnych. Każda kolejna warstwa nakładana jest po wniknięciu środka
wgłąb
drewna, należy jednak unikać całkowitego wyschnięcia wówczas
odgrzybianej
powierzchni.
Metoda opryskiwania: metoda mająca
zastosowanie na wszystkich powierzchniach o dużej zawartości głębokich
szczelin
oraz trudno dostępnych miejsc. Preparat
nanosi się w postaci drobnych
kropel i
mgły, co może być przyczyną zatruć pracowników wykonujących prace.
Opryskiwanie, tak jak smarowanie, wykonuje się minimum trzykrotnie.
Metoda suchego odgrzybiania: metoda
polegająca na zastosowaniu środków grzybobójczych w formie suchego
proszku,
który ma zdolność do rozpuszczania się w wilgotnym środowisku. Mokre i
wilgotne
powierzchnie drewna są posypywane, co pozwala uniknąć wprowadzania
dodatkowej
wilgoci do konstrukcji. Przenikanie preparatu wgłąb elementu odbywa się
na
zasadzie dyfuzji. Umożliwia to skuteczną dezynfekcję drewna na
znacznych
głębokościach.
Metoda nawiercania otworów: metoda ta
umożliwia głębokie i równomierne wprowadzenie do drewna lub muru
środków
biobójczych w formie płynnej. Pasty lub nabojów. W tym przypadku
rozprzestrzenienie się preparatu wewnątrz elementu ma również charakter
dyfuzyjny. Ten sposób dezynfekcji znajduje zastosowanie w przypadku
elementów
mokrych i wilgotnych, do których dostęp jest szczególnie utrudniony
(np.
wszelkie węzły konstrukcyjne). Liczba wykonywanych utworów zależy od
stopnia zagrzybienia
elementu. Należy pamiętać, że w doborze ilości, głębokości i średnicy
otworów
trzeba kierować się przede wszystkim zachowaniem wytrzymałości
mechanicznej
elementu.
Metoda wypalania: metoda polegająca na
termicznej neutralizacji korozji za pomocą palników benzynowych lub
gazowych. W
związku z wysokimi kosztami i małą skutecznością metoda ta stosowana
może być
jedynie na niewielkich przestrzeniach.
Metoda gazowania:
metoda umożliwia szybkie oraz skuteczne usunięcie owadów z
zainfekowanych
konstrukcji budowlanych. Gazowanie wykonywane może być jedynie przez
doświadczone ekipy specjalistyczne. Polega ona na uwolnieniu
fosforowodoru w
obiekcie. Po zabiegu ważne jest, aby obiekt został poddany dokładnej
impregnacji.
Metoda
nagrzewania gorącym powietrzem:
sposób dezynfekcji drewna porażonego przez owady. W trakcie realizacji
tego
zabiegu używa się specjalistycznego sprzętu wytwarzającego duże ilości
gorącego
powietrza. Czas działania gorącego powietrza wynosi około jedną do
dwóch dób i
zazwyczaj zapewnia skuteczność zabiegu. Przy metodzie należy uwzględnić
fakt,
że działanie wysokiej temperatury (50-60°C) na elementy
konstrukcyjne może powodować
wiele negatywnych skutków w obiekcie. W związku z tym tę operację
wykonywać
mogą jedynie wyspecjalizowane go tego celu ekipy remontowe.