BPMN

W tym rozdziale dowiesz się czym jest BPMN i do czego służy,poznasz podstawowe wzorce procesowe.

Business Process Modeling Notation to graficzna notacją służącą do opisywania procesów biznesowych,która powstała z inicjatywy Business Process Modelling Initiative. Zamiarem jej twórców było stworzenie sposobu zapisu procesów biznesowych zrozumiałego zarówno dla osób niezwiązanych z informatyką,jak i dla analityków i informatyków.

Obecna wersja BPMN to 2.0.

Typy obiektów

Podstawowe elementy diagramu BPMN to:

  1. Obiekty związane z przepływem pracy (Flow Objects)
  2. Obiekty łączące (Connecting Objects)
  3. Tory (Swimlanes) –miejsca realizacji procesu
  4. Artefakty (Artifacts) –służą umieszczaniu informacji uzupełniających

Bramki

Do rozgałęziania procesu wykorzystujemy bramki. Jest ich kilka rodzajów:bramki XOR,OR,AND,bramka złożona i bramka sterowana zdarzeniami. Szczegóły przedstawia poniższy rysunek.

Zdarzenia

W notacji BPMN występują trzy rodzaje zdarzeń:

  • zdarzenia inicjujące,które zapoczątkowuje proces (oznaczane pojedynczym okręgiem)
  • zdarzenia pośrednie, które dzieją się podczas procesu (oznaczane podwójnym okręgiem)
  • zdarzenia końcowe,które kończy proces (oznaczane pogrubionym okręgiem)

Dla ciekawych
Wszystkie zdarzenia dzielą się na dziewięć podstawowych typów:

  • Message (komunikat) –symbolizuje nadejście komunikatu rozpoczynającego proces,odebranie komunikatu w trakcie procesu lub wysłanie komunikatu kończącego proces.
  • Timer (zdarzenie zegarowe) - oznacza minięcie określonego czasu,nie występuje w postaci zdarzenia końcowego
  • Rule (zdarzenie warunkowe,reguła) –występuje w chwili wystąpienia określonego stanu danych,np temperatura>10,nie występuje w postaci zdarzenia końcowego
  • Link (połączenie) –jest mechanizmem łączącym pewien proces z innym podprocesem
  • Multiple (zdarzenie złożone) –oznacza,że istnieje wiele różnych sposobów na wywołanie zdarzenia
  • Cancel (anulowanie) –oznacza anulowanie pewnej transakcji,nie występuje w postaci zdarzenia początkowego
  • Exception (wyjątek) –reaguje na konkretny błąd lub wyjątek,nie występuje w postaci zdarzenia początkowego
  • Compensation (kompensacja,wycofanie) - związany jest z konstrukcją transakcji,nie występuje w postaci zdarzenia początkowego
  • Terminate (bezwarunkowe wygaszenie procesu) –oznacza zatrzymanie wszystkich zadań procesu,występuje tylko jako zdarzenie końcowe

Wzorce procesowe

Wzorce procesowe to 21 podstawowych konstrukcji dotyczących procesów,powstałych w celu ujednolicenia sposobów rysowania procesów oraz ułatwienia ich implementacji i interpretacji. Do zrozumienia wzorców wykorzystywane jest pojęcie „tokenu”,czyli wskaźnika na aktualnie wykonywany krok procesu.

Wzorce podzielone zostały na sześć grup:

1. Wzorce podstawowe –przedstawiają najmniej złożone zachowania procesów

  • Sekwencja (Sequence)
  • Podział równoległy (Parallel Split)
  • Synchronizacja (Synchronization)
  • Podział typu XOR (Exclusive Choice)
  • Połączenie podstawowe (Simple Merge)

2. Wzorce zaawansowane –charakteryzują mechanizmy podziału oraz połączeń

  • podział wielokrotny (Multi-Choice)
  • połączenie wielokrotne
  • dyskryminator
  • połączenie „N”z „M”
  • połączenie synchroniczne

3. Wzorce strukturalne –opisują iteracyjność oraz zależność przebiegu procesów

  • Pętle
  • Zakończenia

4. Wzorce anulowania –definiują możliwe zakończenie wykonywania czynności lub procesu

  • Anulowanie aktywności
  • Anulowanie procesu

5. Wzorce stanów –opisują,jak czynniki zewnętrzne mogą wpływać na przebieg procesu

  • Podział XOR wyzwalany zdarzeniem
  • Częściowy przepływ równoległy
  • Kamień milowy

6. Wzorce obejmujące wiele instancji procesu –przedstawiają sposób tworzenia kopii czynności oraz ich wielokrotnych instancji

  • Wielokrotna instancja ze znaną krotnością przed rozpoczęciem
  • Wielokrotna instancja bez znanej krotności
  • Wielokrotna instancja z krotnością ustalaną podczas jej realizacji
  • Wielokrotna instancja z synchronizacją

Wzorce proste

Wzorzec 1 –Sekwencja (Sequence)

Przepływ sekwencyjny to wzorzec,w którym przejście pomiędzy czynnościami następuje bezwarunkowo –zakończenie jednego zadania powoduje rozpoczęcie następnego.

Wzorzec 2 –Podział równoległy (Parallel Split)

Rozszczepienie równoległe zakłada podzielenie pojedynczego przepływu pracy na przepływy realizowane równolegle.


Wzorzec 3 –Synchronizacja (Synchronization)

W synchronizacji mamy dwa lub więcej przepływów wchodzących i jeden wychodzący. Proces czeka na dotarcie wszystkich przepływów wchodzących,zanim przekaże pracę dalej.


Wzorzec 4 –Wyłączny wybór ścieżki (Exclusive Choice)

Wzorzec typu XOR reprezentuje rozdzielenie procesu na ścieżki alternatywne na podstawie określonego kryterium wyboru.


Wzorzec 5 –Połączenie proste (Simple Merge)

Połączenie proste jest stosowane,gdy dotyczy dwóch lub więcej gałęzi procesu,z których tylko jedna jest aktywna.

Pytania sprawdzające

  • W jakim celu powstał BPMN?
  • Do czego służą wzorce procesowe?
  • Jakie są podstawowe wzorce procesowe?

Jeżeli masz wątpliwości,zapoznaj się jeszcze raz z powyższymi informacjami.