W tym rozdziale dowiesz się czym jest BPMN i do czego służy,poznasz podstawowe wzorce procesowe.
Business Process Modeling Notation to graficzna notacją służącą do opisywania procesów biznesowych,która powstała z inicjatywy Business Process Modelling Initiative. Zamiarem jej twórców było stworzenie sposobu zapisu procesów biznesowych zrozumiałego zarówno dla osób niezwiązanych z informatyką,jak i dla analityków i informatyków.
Obecna wersja BPMN to 2.0.
Typy obiektów
Podstawowe elementy diagramu BPMN to:
- Obiekty związane z przepływem pracy (Flow Objects)
- Obiekty łączące (Connecting Objects)
- Tory (Swimlanes) –miejsca realizacji procesu
- Artefakty (Artifacts) –służą umieszczaniu informacji uzupełniających
Bramki
Do rozgałęziania procesu wykorzystujemy bramki. Jest ich kilka rodzajów:bramki XOR,OR,AND,bramka złożona i bramka sterowana zdarzeniami. Szczegóły przedstawia poniższy rysunek.
Zdarzenia
W notacji BPMN występują trzy rodzaje zdarzeń:
- zdarzenia inicjujące,które zapoczątkowuje proces (oznaczane pojedynczym okręgiem)
- zdarzenia pośrednie, które dzieją się podczas procesu (oznaczane podwójnym okręgiem)
- zdarzenia końcowe,które kończy proces (oznaczane pogrubionym okręgiem)
Dla ciekawych
Wszystkie zdarzenia dzielą się na dziewięć podstawowych typów:
- Message (komunikat) –symbolizuje nadejście komunikatu rozpoczynającego proces,odebranie komunikatu w trakcie procesu lub wysłanie komunikatu kończącego proces.
- Timer (zdarzenie zegarowe) - oznacza minięcie określonego czasu,nie występuje w postaci zdarzenia końcowego
- Rule (zdarzenie warunkowe,reguła) –występuje w chwili wystąpienia określonego stanu danych,np temperatura>10,nie występuje w postaci zdarzenia końcowego
- Link (połączenie) –jest mechanizmem łączącym pewien proces z innym podprocesem
- Multiple (zdarzenie złożone) –oznacza,że istnieje wiele różnych sposobów na wywołanie zdarzenia
- Cancel (anulowanie) –oznacza anulowanie pewnej transakcji,nie występuje w postaci zdarzenia początkowego
- Exception (wyjątek) –reaguje na konkretny błąd lub wyjątek,nie występuje w postaci zdarzenia początkowego
- Compensation (kompensacja,wycofanie) - związany jest z konstrukcją transakcji,nie występuje w postaci zdarzenia początkowego
- Terminate (bezwarunkowe wygaszenie procesu) –oznacza zatrzymanie wszystkich zadań procesu,występuje tylko jako zdarzenie końcowe
Wzorce procesowe
Wzorce procesowe to 21 podstawowych konstrukcji dotyczących procesów,powstałych w celu ujednolicenia sposobów rysowania procesów oraz ułatwienia ich implementacji i interpretacji. Do zrozumienia wzorców wykorzystywane jest pojęcie „tokenu”,czyli wskaźnika na aktualnie wykonywany krok procesu.
Wzorce podzielone zostały na sześć grup:
1. Wzorce podstawowe –przedstawiają najmniej złożone zachowania procesów
- Sekwencja (Sequence)
- Podział równoległy (Parallel Split)
- Synchronizacja (Synchronization)
- Podział typu XOR (Exclusive Choice)
- Połączenie podstawowe (Simple Merge)
2. Wzorce zaawansowane –charakteryzują mechanizmy podziału oraz połączeń
- podział wielokrotny (Multi-Choice)
- połączenie wielokrotne
- dyskryminator
- połączenie „N”z „M”
- połączenie synchroniczne
3. Wzorce strukturalne –opisują iteracyjność oraz zależność przebiegu procesów
- Pętle
- Zakończenia
4. Wzorce anulowania –definiują możliwe zakończenie wykonywania czynności lub procesu
- Anulowanie aktywności
- Anulowanie procesu
5. Wzorce stanów –opisują,jak czynniki zewnętrzne mogą wpływać na przebieg procesu
- Podział XOR wyzwalany zdarzeniem
- Częściowy przepływ równoległy
- Kamień milowy
6. Wzorce obejmujące wiele instancji procesu –przedstawiają sposób tworzenia kopii czynności oraz ich wielokrotnych instancji
- Wielokrotna instancja ze znaną krotnością przed rozpoczęciem
- Wielokrotna instancja bez znanej krotności
- Wielokrotna instancja z krotnością ustalaną podczas jej realizacji
- Wielokrotna instancja z synchronizacją
Wzorce proste
Wzorzec 1 –Sekwencja (Sequence)
Przepływ sekwencyjny to wzorzec,w którym przejście pomiędzy czynnościami następuje bezwarunkowo –zakończenie jednego zadania powoduje rozpoczęcie następnego.
Wzorzec 2 –Podział równoległy (Parallel Split)
Rozszczepienie równoległe zakłada podzielenie pojedynczego przepływu pracy na przepływy realizowane równolegle.
Wzorzec 3 –Synchronizacja (Synchronization)
W synchronizacji mamy dwa lub więcej przepływów wchodzących i jeden wychodzący. Proces czeka na dotarcie wszystkich przepływów wchodzących,zanim przekaże pracę dalej.
Wzorzec 4 –Wyłączny wybór ścieżki (Exclusive Choice)
Wzorzec typu XOR reprezentuje rozdzielenie procesu na ścieżki alternatywne na podstawie określonego kryterium wyboru.
Wzorzec 5 –Połączenie proste (Simple Merge)
Połączenie proste jest stosowane,gdy dotyczy dwóch lub więcej gałęzi procesu,z których tylko jedna jest aktywna.
Pytania sprawdzające
- W jakim celu powstał BPMN?
- Do czego służą wzorce procesowe?
- Jakie są podstawowe wzorce procesowe?
Jeżeli masz wątpliwości,zapoznaj się jeszcze raz z powyższymi informacjami.