Wprowadzenie
Podstawy górnictwa odkrywkowego mają na celu:
1) wyjaśnić na czym polega istota eksploatacji złóż technologią odkrywkową, czyli określić:
- jakie prace górnicze należy wykonać i w jaki sposób je realizować ażeby wydobyć kopalinę użyteczną,
- zdefiniować pojęcia, którymi będziemy się posługiwać przy opisie tej technologii.
2) chcąc ocenić i kontrolować czy eksploatacja odkrywkowa będzie uzasadniona w konkretnych warunkach górniczych:
- w górnictwie odkrywkowym analizujemy współczynnik nadkładu,
- ze względu, że pojęcie to występuje tylko w górnictwie odkrywkowym, uzasadnionym jest zapoznanie się z nim szczegółowo.
3) ze względu, że wydobycie kopaliny odbywa się w odkrywce:
- koniecznym jest zapoznanie się z wyrobiskiem odkrywkowym i uwarunkowaniami, które go kształtują,
- w takim zakresie, ażeby można było sobie wyobrazić i opisać wyrobisko w układzie: przestrzennym, technologicznym.
4) budując wyrobisko odkrywkowe dla potrzeb wydobycia kopaliny, należy je realizować zgodnie z wymaganiami złożowymi, technologicznymi i organizacyjnymi, czyli:
- dobierając odpowiedni system wybierania i eksploatacji.
5) spełniając powyższe wymagania, będziemy mogli przystąpić do pozyskiwania kopaliny użytecznej w kopalni odkrywkowej, tzn.:
- przystąpić do realizacji procesu technologicznego,
- koniecznym jest więc zapoznanie się z elementami tego procesu.
Oczekiwania od przedmiotu:
Przedmiot technologiczny winien umożliwiać poznanie metody postępowania z techniką dla osiągnięcia założonego celu.
1. Naszym celem działania są:
- w górnictwie:
- pozyskiwanie kopalin, sprzedaż surowców,
- przy spełnianiu kryteriów oceny, wymogów postępowania ze względu na:
- bezpieczeństwo,
- sozologię,
- ekonomię wyników działania.
2. Istota tych działań zależy od:
- warunków złożowych,
- przyjętej technologii wydobycia.
3. Bezpieczeństwo wymuszać będzie:
- konkretne rozwiązania specyficzne dla poszczególnych technologii.
4. Rozpoznanie uwarunkowań oddziaływania na środowisko zadecyduje o:
- możliwości realizacji przedsięwzięcia technologicznego.
5. Osiągnięcie efektywności działania możemy uzyskać przez:
- wariantowość rozwiązań,
- analizę techniczno-ekonomiczną.
Zdobywanie wiedzy - umiejętność, która ma pozwolić rozumieć procesy, którymi się zajmujemy:
- budowanie wyrobiska musi być tak realizowane, aby zachować bezpieczeństwo,
- warunek sozologiczny: gdy budujemy pustkę w górotworze, to aby zachować ochronę środowiska rekultywujemy nie tylko wyrobisko i zwałowisko.
Wykształcenie inżyniera to jego podstawowa wartość wykorzystywana w praktyce do:
1. Określania problemów do rozwiązywania:
- inżynier winien wiedzieć, co ma robić.
2. Identyfikacji rozwiązywanych problemów:
- inżynier winien wiedzieć, dlaczego ma to robić:
- wiedzieć jak przeprowadzić analizę problemów,
- jak ustalić warunki początkowe i założenia wstępne,
- umieć określać przyczyny.
3. Opracowania idei podjętego do rozwiązania problemu:
- inżynier winien wiedzieć, jak to zrobić:
- jak dokonać syntezy rozwiązania.
4. Wyciągania wniosków z przeprowadzonego rozumowania:
- inżynier winien wiedzieć, co będzie wynikało ze zrealizowania opracowanej idei podjętego do wykonania zadania:
- umie przewidzieć skutki podjętego działania.
Uwaga! Najważniejsze w wykształceniu inżyniera to umiejętności obejmujące zakres punktów 1 i 3, bo to one zapewniają sukces w podejmowanym przedsięwzięciu w gospodarce rynkowej.
Inżynier nie ma odtwarzać tylko tworzyć.
Inżynier ma rozwijać umiejętność wyszukiwania problemów, które należy rozwiązać.
Szukanie problemów i rozwiązań oparte jest na skojarzeniach.
Wymagane umiejętności od technologa - opracowanie, doskonalenie i poznanie technologii oraz rozwiązanie problemów technicznych wymaga od inżyniera posiadania następujących umiejętności:
- logicznego myślenia, budowania logicznych struktur,
- rozumowania,
- prowadzenia obserwacji (podglądania rzeczywistości nas otaczającej, zachowania środowiska naturalnego),
- przyjmowania założeń wstępnych,
- prowadzenia badań (dowodzenia też),
- analizowania zjawisk, procesów,
- tworzenia syntez,
- wnioskowania.
Układ technologiczny w górnictwie - zbiór urządzeń celowo dobranych i funkcjonalnie połączonych dla prowadzenia procesu eksploatacyjnego w danych warunkach złożowych, organizacyjnych i klimatycznych.
Proces technologiczny - zespół czynników, przebieg następujących po sobie zjawisk z wykorzystaniem środków technicznych.
Schemat technologiczny - graficzne przedstawienie: głównych operacji technologicznych z ich wzajemnym powiązaniem, przepływem materii oraz warunków wejściowych i skutkach finalnych.
Schemat jakościowy - schemat przedstawiający tylko rodzaje operacji, stosowane urządzenia i środki techniczne oraz ich rozmieszczenie.
Schemat ilościowy - schemat jakościowy uzupełniony danymi liczbowymi określającymi parametry operacji lub danymi technologicznymi urządzeń i środków technologicznych oraz stopień ich wykorzystania.
Technika (gr. technikos - kunsztowny, techne -sztuka, rzemiosło) - całokształt środków i czynności, wchodzących w zakres działalności ludzkiej, związanych w wytwarzaniem dóbr materialnych.
1. Środki, sposoby i czynności związane z wytwarzaniem dóbr materialnych.
2. Umiejętność posługiwania się w określony sposób różnymi instrumentami i organami.
3. Ogół wiadomości, umiejętności i środków gromadzonych w drodze historycznego rozwoju.
4. Ogół sposobów stosowanych w jakiejś pracy, produkcji oraz opanowanie tych sposobów.
5. W znaczeniu ogólnym - maszyny, mechanizmy, urządzenia, narzędzia.
Technologia (gr. techne -sztuka, logos -nauka):
1. Ogół wiadomości o metodach, procesach, sposobach i środkach przeróbki i obróbki materiałów.
2. Nauka o metodach wytwarzania materiałów, półwyrobów lub wyrobów. Rozróżnia się:
- technologię chemiczną,
- technologię mechaniczną.
Metoda (gr. methodos - badanie):
1. Sposób postępowania stosowany dla osiągnięcia określonego celu.
2. W nauce -sposób badania, rozumowania, zastosowany w procesie poznawania i wyjaśniania jakiejś dziedziny, rzeczywistości; droga dochodzenia do prawdy.
3. Sposób postępowania, stosowany świadomie, konsekwentnie i systematycznie; zespół czynności i środków użytych dla osiągnięcia celu.
4. Sposób wykonywania zadania, rozwiązania problemu i zespół założeń ogólnych, przyjętych w określonych badaniach.
5. Sposób postępowania, wybór działania świadomy i możliwy do powstawania.
6. Zespół czynności i środków stosowanych w określonym celu.
Proces (łac. processus -postępowanie):
1. Zmiany zachodzące w następujących po sobie stadiach rozwoju.
2. Kolejna zmiana stanu - ścisły związek regularnie następujących po sobie stadiów rozwoju, które się składają na nieprzerwany, jednolity ruch.
3. Przebieg regularnie po sobie następujących zjawisk pozostających między sobą w związku przyczynowym, faza rozwoju, stadium.
Strategia (z gr. strategia -dowództwo, komenda główna):
1. Umiejętność wojskowa dotycząca przygotowania i prowadzenia wojny, jest to dział sztuki wojennej, określający podstawowe zasady prowadzenia wojny i kierowania siłami zbrojnymi.
2. Sposób działania lub funkcjonowania w określonej dziedzinie życia, może także dotyczyć polityki, organizacji społecznych lub gospodarczych.
3. Teoria lub sztuka osiągania generalnych celów długofalowych, szczególnie w dziedzinie wojskowości, biznesu, polityki a także w innych dziedzinach.
Taktyka (z gr. takite):
1. Sposób działania według określonego planu.
2. Część sztuki wojennej dotycząca teoretycznych i praktycznych aspektów prowadzenia walki.
3. Metoda postępowania mająca zapewnić osiągnięcie zamierzonego celu, działanie według wcześniej obmyślonego planu.
