Technologia odkrywkowej eksploatacji złóż
Urabianie
Charakterystyka urabiania skał
Sposoby urabiania skał:
- ręczne,
- mechaniczne,
- materiałami wybuchowymi,
- hydrauliczne,
- metodami specjalnymi.
Podatność skał na urabianie
Podział ogólny skał:
- okruchowe,
- spoiste,
- zwięzłe.
Podatność skał na urabianie zależy przede wszystkim od cech fizycznych i mechanicznych własności skał.
Podatność urabiania skał zwięzłych za pomocą materiałów wybuchowych zależy także od cech masywu skalnego (calizny), który może mieć liczne nieciągłości (spękania, szczeliny, uławicenia).
Charakterystykę masywu przeprowadza się przez pomiar w nim prędkości rozchodzenia się fal sejsmicznych podłużnych i poprzecznych.
Klasyfikacja zwięzłości skał według Protodiakonowa
gdzie:
Rc - wytrzymałość skały na ściskanie, [kG/cm2],
(10 kategorii + r podkategorie)
(I-X, IIIa, IVa, Va, VIa)
Podatność skał zwięzłych na urabianie materiałami wybuchowymi zależy od tzw. gęstości akustycznej, szczelinowatości, bloczności, itp.
Gęstość akustyczna jest definiowana jako:
gdzie:
p - gęstość ośrodka (skały), [kg/m3],
vp - prędkość fali podłużnej, [m/s].
Przy projektowaniu odstrzału należy wziąć pod uwagę różnice w Aa dla próbek i dla calizny. Gęstość akustyczna dla różnych skał kształtuje się następująco:
Aa < 5x106 [kg/m2s]; (skały luźne, miękkie),
Aa = 5x106-15x106 [kg/m2s]; (skały spękane, twarde),
Aa > 15x106 [kg/m2s]; (skały monolityczne).