Architektura średniowiecza kształtuje się w konsekwencji definitywnego rozpadu wielkiego Cesarstwa Rzymskiego, wędrówek ludów (zwłaszcza germańskich) oraz umocnienia systemu feudalnego. Dążeniom do zjednoczenia świata chrześcijańskiego przeciwstawiają się tendencje odśrodkowe, pogłębiające różnice między krajami, regionami czy dzielnicami, którym towarzyszą wyniszczające wojny i najazdy.
Czasy powszechnej agresji narzucają architekturze charakter obronny (zamki, umocnienia). Z kolei wzrost zamożności mieszczan sprzyja fortyfikowaniu miast o regularnym już układzie ulic, z rynkiem i ratuszem. Rozwija się rzemiosło.
W XIII i XIV w. w Bolonii, Oxfordzie, Padwie, Paryżu, Heidelbergu, Pradze i Krakowie powstają uniwersytety.
Trwa rywalizacja i prymat między władzą świecką i duchowną (cesarstwem, a papiestwem), z której Kościół wychodzi zwycięsko. Jego dominacja w Europie Zachodniej i Środkowej jest niekwestionowana. Obowiązuje teza o absolutnym podporządkowaniu doczesności służbie Bogu. Nauka, sztuka, piśmiennictwo rozwijane są przede wszystkim w ośrodkach kościelnych - na tyle, na ile rozwój ten sprzyja umacnianiu chrześcijaństwa. Osiągnięcia konstrukcyjne i formy architektoniczne rodzą się głównie przy wznoszeniu obiektów sakralnych. Ówczesną oświatę budowlaną niosą zakony O.O. Benedyktynów, Dominikanów i Cystersów.
Realizowane w imię szerzenia chrześcijaństwa wyprawy krzyżowe (XI-XIII w.) sprzyjają poznaniu wysoko rozwiniętej kultury Wschodu i przeniknięcia jej pierwiastków do architektury europejskiej.
W roku 1050 kościół prawosławny odrywa się od Rzymu, dzieląc ówczesny świat na bizantyjski (grecki) i zachodni (łaciński).
Kolebką stylów średniowiecza jest Francja, skąd rozprzestrzeniają się one po Europie zatrzymują akcenty narodowe.
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.