Skały Zasadowe

Zawartość SiO₂ waha się w przedziale od 45%-52% wag. a skały te nie zawierają kwarcu. Magmy zasadowe są małej lepkości, spokojnie ekstrudują ale szybko się przemieszczają. Głównymi minerałami tej klasy są silnie wapniowe plagioklazy w ilości 35 – 100%( labrador – bytownit ) oraz minerały maficzne ( pirokseny, amfibole, oliwin, minerały nieprzezroczyste, biotyt). Zawierają minerały, które w obecności krzemionki przechodzą w inne. Na przykład oliwiny, które w obecności krzemionki przechodzą w pirokseny oraz skaleniowce, te zaś w takich warunkach przechodzą w skalenie.

Klasa gabra i bazaltu: gabro, bazalt, paleobazalt (melafir), diabaz, troktolit, noryt, anortozyt, labradoryt

Cechy makroskopowe skał zasadowych

Gabra i noryty są ciemne, często ciemnozielone co zawdzięczają obecności minerałów wtórnych z grupy chlorytu, serpentynu. Struktury tych skał są średnio- i grubokrystaliczne, a wykształcenie minerałów sub- lub anhedralne. W labradorycie obserwuje się zjawisko labradoryzacji (gra barw w metalicznie lśniących odcieniach, najczęściej niebieskawe, zielonkawe). Bazalty i diabazy są skałami ciemnymi, skrytokrystalicznymi barwy czarnej do szaroczarnej lub rdzawoczerwonej (barwa spowodowana wietrzeniem minerałów maficznych), bazalty często posiadają fenokryształy oliwinu (bomby oliwinowe) bądź piroksenu. Melafiry (paleobazalty) posiadają często barwy rdzawe lub szarawe i charakteryzują się strukturami migdałowcowymi i pęcherzykowatymi.

Głównymi skałami tej klasy są gabro, troktolit, bazalt

Gabro i Noryt

Gabro zawiera równorzędne ilości plagioklazu silnie wapniowego (szeregu labrador - anortyt) i piroksenu. Dla gabra jest to piroksen jednoskośny – diallag lub augit, dla norytu piroksen rombowy – hipersten lub bronzyt. Podrzędnie występują hornblenda, biotyt, a minerały poboczne stanowią ilmenit, magnetyt, apatyt, tytanit. Znaczącym zjawiskiem jest saussurytyzacja. Podczas krystalizacji magmy dochodzi do przeobrażenia plagioklazów w agregaty albitu, zoisytu lub epidotu. Przy postępującej saussurytyzacji albit zostaje zastąpiony przez drobnołuseczkowe agregaty serycytu. Gabra oliwinowe posiadają znaczne domieszki oliwinów (do kilkunastu procent). Skały tej grupy najczęściej charakteryzują się strukturami grubokrystalicznymi.

1NNX

Opis skały: Struktura: holokrystaliczna, równokrystaliczna (średniokrystaliczna), kryształy mają ok. 2mm wielkości, są subhedralne bądź anhedralne .

Tekstura: zbita, bezładna.

Minerały: Plagioklazy (charakterystyczne zbliźniaczenia wielokrotne) pirokseny (gęste powierzchnie łupliwości, wysokie barwy interferencyjne) oraz minerały nieprzezroczyste.

Inne: brak.

Troktolit

Troktolit – nazywany jest również pstrągowcem. Charakterystyczne są czerwono zabarwione produkty rozkładu oliwinu - idyngsyt. Skład mineralny stanowią zasadowy plagioklaz i oliwin natomiast udział piroksenów jest mały. W obrazie mikroskopowym są dostrzegalne obwódki kelifitowe wokół kryształów oliwinu i innych minerałów maficznych. Obwódki te są zbudowane z wtórnych amfiboli oraz piroksenów rombowych.

1NNX

Opis skały: Struktura: Struktura: holokrystaliczna, równokrystaliczna (średniokrystaliczna), kryształy mają ok. 1 - 4 mm wielkości, kryształy oliwinu subhedralne, plagioklazów euhedralne, subhedralne i anhedralne

Tekstura: zbita, bezładna

Minerały: Plagioklazy (pokrój tabliczkowy, obecność zbliźniaczeń), Oliwin (wysoki relief, widoczna serpentynizacja)

Inne: brak

Bazalt, Melafir i Diabaz

Bazalty i melafiry są wylewnymi odpowiednikami gabr i norytów. Melafir nazwą bazaltów wieku paleozoicznego – paleobazaltów. Paleobazalty mają barwy od szarych do brunatnych. Maja strukturę porfirową, teksturę migdałowcową a wypełnienia pustych przestrzeni są barwy białej, zielonawej lub żółtej. Bazalty mają strukturę porfirową. W afanitowym cieście występują prakryształy oliwinów, skaleni, piroksenów. Głównymi składnikami są plagioklazy i pirokseny (augit i pigeonit), którym mogą towarzyszyć oliwin (bazalty oliwinowe), hornblenda, magnetyt, ilmenit. Bazalt jest ciemny, w stanie zwietrzałym może przybierać barwę brunatną. Najczęściej jest zbity, może jednak być też porowaty lub gąbczasty. Wówczas puste przestrzenie wypełniają minerały wtórne. Jeżeli bazalt jest bogaty w szkliwo magmowe nosi nazwę hialobazaltu, jeżeli natomiast jest zupełnie szklisty – tachylitu.

Bazalt

1NNX

Opis skały: Struktura: porfirowa z fenokryształami piroksenu (subhedralny) i oliwinu (subhedralny)

Tekstura: zbita, bezładna

Minerały: Piroksen (barwy interferencyjne II rzędu, gęste powierzchnie łupliwości), Oliwin (wysokie barwy interferencyjne oraz wysoki relief). Ciasto skalne zbudowane z piroksenów, plagioklazów i min. nieprzezroczystych

Inne: wokół minerałów nieprzezroczystych występują rdzawe obwódki, które świadczą o utleniania minerałów bogatych w żelazo.

Melafir

1NNX

Opis skały: Struktura: holokrystaliczna, mikrokrystaliczna

Tekstura: porowata - migdałowcowa

Minerały: Widoczne jedynie ciasto skalne (zbudowane ze skaleni i min. nieprzezroczystych) oraz wtórne wypełnienia pustek (tutaj wypełnienie kalcytem).

Inne: brak

Diabaz

Diabazy są skałami żyłowymi. Skład jest podobny do składu gabra: około 50% plagioklazu – najczęściej labradoru, 40% piroksenu, pozostałe 10 % stanowią hornblenda, biotyt, oliwin, kwarc. Również mogą ulegać saussurytyzacji. Są to skały ciemne, niekiedy szare lub zielonawe. Charakteryzuje je struktura porfirowa lub drobnokrystaliczna. Dostrzega się prakryształy skaleni lub minerałów maficznych.

1NNX

Opis skały: Struktura: holokrystaliczna, równokrystaliczna (drobnokrystaliczna), ofitowa. Plagioklazy - euhedralne, pirokseny - anhedralne, oliwin - subhedralny.

Tekstura: zbita, bezładna

Minerały: Plagioklazy (listewkowe, zbliźniaczone), pirokseny (żółte barwy interferencyjne II rzędu oraz gęste powierzchnie łupliwości), oliwin (charakterystyczne barwy interferencyjne III rzędu, wysoki relief)

Inne: Występuje charakterystyczna dla diabazu struktura ofitowa

Anortozyty i Labradoryty

Anortozyty są to skały monomineralne, gdzie głównym składnikiem jest plagioklaz (szeregu labrador - andezyn). Brak tutaj kwarcu i skalenia potasowego, mogą pojawić sie niewielkie ilości piroksenów. Barwa anortozytów jest zależna od dominującego w składzie plagioklazu. Labradoryty, skały również niemal monomineralne, gdzie głównym minerałem jest labrador, charakteryzują się grą barw w odcieniach błękitnych. Anortozyty to skały równokrystaliczne, niekiedy porfirowate, tekstura tych skał jest najczęściej bezładna.