Czynniki wywołujące procesy niszczenia konstrukcji murowych są
następujące:
Wilgoć jest
najpowszechniejszym i bardzo szkodliwym czynnikiem powstawania wielu
niszczących procesów. Szkodliwa działalność wody może pochodzić z
opadów, powietrza i gruntu. Powoduje ona pęcznienie i rozpuszczanie
substancji wiążących, a przez zamarzanie w porach powoduje kruszenie i
pękanie zarówno zapraw jak i nasiąkliwych kamieni czy cegieł. Woda
deszczowa przeciekająca przez nieszczelny dach wypłukuje zaprawę z
murów, a poza tym jest nośnikiem wielu agresywnych substancji – kwasów
siarczanowych i węglanowy.
Wietrzenie, powodowane
jest przez zmianę temperatur tworzących spękania, które są powiększane
przez wodę i wiatr. Działanie wiatru może być ssące i w ten sposób
odrywać cząstki murów oraz uderzające wskutek czego powierzchnia
murowanych ścian jest szlifowana.
Agresja chemiczna zachodzi
w środowisku wodnym jak i gazowym, w których zawarte są szkodliwe
związki siarki, węgla, chloru, sodu i innych. Oddziaływują one
bezpośrednio reagując chemicznie z elementami konstrukcyjnymi.
Objawem ich są plamy i naloty na powierzchni murów oraz wewnętrzne
kryształy solne.
Biologiczne zniszczenia
powodują rośliny poprzez rozsadzające działanie systemu korzeniowego.
Do korozji biologicznej należy działalność niektórych drobnoustrojów
rozwijających się na podłożu nieorganicznym niszcząc niektóre kamienie
a czasem nawet cegły. Korozją biologiczną jest również destrukcyjna
działalność zwierząt, zwłaszcza ptaków, których odchody zawierają
silnie szkodliwe substancje chemiczne jak kwas fosforowy i mocznik.
Temperatura pochodząca z
pożarów i gaszenia ich wodą uszkadza mechanicznie kamienie powodując
ich spękanie i łuszczenie. Jednak wysoka temperatura może również być
prowodyrem ponownego wypalenia wapna z zaprawy i w ten sposób może ją
skutecznie niszczyć. Zjawisko to jest często spotykane gdyż wiele
zabytkowych obiektów miała w swej historii liczne pożary.
Drgania i osiadania
wynikają ze szkód górniczych, których przyczynami są zarówno nowo
drążone wyrobiska kopalniane jak i dawne opuszczone, w których górotwór
sukcesywnie się odpręża. Drgania mogą pochodzić również od trzęsień
ziemi oraz nowo budowanych arterii drogowych i kolejowych.
Zwiększone parcia i obciążenia
powstają głównie w wyniku zmian użytkowych obiektu i deformacji
obiektu, których przyczyną mogą być osuwiska. Sa to bardzo
niebezpieczne zjawiska mogące powodować zawalenie się budynku.
Działalność konserwatorska w zakresie przeciwdziałania wymienionym
wyżej czynnikom bejmuje dwa zasadnicze zagadnienia: